Þróun sköpunargáfu sem ákvörðun- búum til framför

Ég tók fyrir Kafli 3 bls. 91-98 sem fjallar um The development of creativity as a decision – making progress eftir Robert J. Sternberg. Þetta var mitt innlegg í umræðuna:

Þróun sköpunargáfu sem ákvörðun – búum til framför.

Hvað er sköpunargáfa og hverig þróast hún? Í kaflanum er einföld miðju hugmynd sem leiðir að því að sköpunargáfa er ákvörðun. Þessum kafla er skipt í þrjá hluta: ákvörðunin um að vera skapandi, ákvörðunin hvernig maður virkjar sköpunargáfuna og hagnýtinguna af þessum ákvörðunum.

Í fyrsta hlutanum á þessum kafla, skoða ég (höfundurinn-innsk AS) stutt eina tegund af nálgun, sem hefur verið merkt þessari ákvörðun, nánar tiltekið, samrennsli nálgunarinnar.

Efti lýsingu annara kosta, þá lýsti ég mínum eigin möguleikum í smáatriðum á þessari nálgun. Mín hugmynd, kallaðist fjárfestingarkenning (investment theory) sem varðar ákvörðina um það að vera skapandi. ( to be creative) Það er byggt á þeirri hugmynd að skapandi fólk ákveður að „kaupa” lágt og selja „hátt” í heimi hugmyndanna - það er að, þeir framleiða hugmyndir sem hafa tilhneigingu til að ögra múgnum, og síðan þegar þeir hafa talið eitthvað af fólkinu trú um gildi hugmyndanna, halda þeir áfram. Fyrst lýsi ég tilllögu að kenningunni. Þá lýsi ég reynslu af vinnunni og styðast við að minnsta kosti „útlit” á kenningunni.

Í öðrum hluta kaflans, ræði ég um ákvörðuina um hvernig er að vera skapandi (how to be creative) Samkvæmt tillöguninni framdrifskenningunni (propulsion theory), hefur persónan ákveðið að vera skapandi, getur verið skapandi með möguleikan á átta leiðum.

Í þriðja hluta kaflans, ræði ég ályktunina á fjárfestingarkenningunni til að auka gildi sköpunnar einn og með öðrum. Þessi umræðar varðar það hvernig komið er í framkvæmd ákvörðunnin að vera skapandi og ákvörðunni um hvernig er að vera skapandi? hvernig maður getur orðið skapandi?

Í umræðunni um sköpun, tala ég um sköpunina bæði í minniháttar (minor) skynjun og meiriháttar (a major) skynjun. Oft er munurinn milli þessara tveggja annað hvort framlag sköpunarinnar með virðingu fyrir henni sjálfri eða með virðingu út á akrinum. (the field- í þessari grein þýddi ég þetta svona vegna þess að menn unnu úti á akrinum áður fyrr- AS) Sálfræðilega séð og hvernig sem er geta aðferðirnar verið afar líkar. Frá þeim sjónahorni akursins, auðvitað, eru framlögin afar misjöfn.

Könnun á samfelldri nálgun.

Margar nýlegar rannsóknir á tilgátu sköpunnar sem margmiðlunarsamsetning verður samleitin í samfellu við það sem er aðgerast í sköpun! (Amabil 1983 og fleiri síðar)

Ein rannsóknin (study) (Sternberg), til dæmis, prófaði leikmann og sérfræðing í hugtakamyndun á sköpunarpersónu. Þessi hugtakamyndun innihélt samtvinnun af vitsmunalegrum og persónulegum verkþáttum:
þeim sem tengdu hugmyndirnar („connect ideas”),
einslögun og mismunur („sees similarites and dirffrencence”)
þeim sem hefur sveigjanleika („has flexibility”)
þeimsem hefur listrænan/fagurfræðilega skynjun („has aesthetic taste”)
þeim sem er óhefðbundinn („is unorthodox”)
þeim sem er mótaður („is motivated”)
þeim sem er „ is inquistive” (fann ekki góða þýðingu á því-AS)
of svo spurningin um félagsfræðilegar venjur („question societal norms”)

Á þrepi skýrra kenninga lýsa þau, Amabile, Collins og Amabili, lýsa sköpun sem samfellri innri örvun á ráðandi svæði/ríki (domain relevant) þekkingar og hæfni sem og sköpun svæðis/ríkis leikni.

Viðeigandi sköpunar leikni (the creativity-relevant skills) inniheldur:
a) hugrænan stíl sem skiptir máli og hefur í för með sér stjórn á eigin lífi sem er samofinnn og kljúfa vitsmunaþroska í gegnum verkefnalausnir.
b) vitneskju um þekkingarleit fyrir framleiðslu nýstálegra hugmynda, svo sem að reyna að nálgast andstætt innsæi
c) vinnustíll einkennis af einbeittri áreynslu, hæfni til að setja til hliðar vandamál og mikinn kraft.

Grubner og samstarfsfélagar hans löggðu til þróun vitsmuna (evolving systems model) til að skilja sköpun. Þekking persónu, tilgangur og það sem hefur áhrif á vex á tíma, mögnuð frávik sem einstaklingur rekst á og leiðir til sköpunnarvinnu. Vitsmunaþroskinn breytist í þekkingu hefur verið sannað í tilfelli eins og Charles Darvin hugsaði um þróun. Tilgangurinn á við innbyrgðis markmið sem þróast og fylgja einstakri hegðun. Að endingum hefur geðblærinn/hughrifin áhrif á kerfið og innialda áhrifin á ánægjuna eða vonbrigðin á verkefninu sem maður tekst á hendur.

Csikszentmihalyi hefur tekið mismunandi kerfi nálagast og meginatriði víxlverkunar á eintaklingum (individual), vettvangi (domain) og akrinum (field). Einstaklingar setja saman upplýsingar á vettvangi og ummynda, skapa eða tengja sig í gegnum skilvitlega þróun persónulegra einkenna. Sviðið stendur saman af fólki sem stjórnar eða hefur áhrif á vettvang (t.d. gagnrýnendur og eigendur listasmiðja (gallery) ) meta og velja nýja hugmyndir. Vettvangurinn er menningarlegur með skilgreindu táknkerfi sem varðveitir og sendir út sköpunarverk til annarra einstaklinga og kynslóða framtíðarinnar. Gardner og fleiri hafa stjórnað ferilsathugunum sem leggja til að þróun sköpunarverka megi stofna frá aviki innan slíks kerfis (t.d. spennan á milli hæfra gagnrýnenda úti á akrinum.) eða hóflegur bræðingur á milli einstaklinga, vettvangs og akursins (t.d. óvenjulegur einstaklingshæfileiki úti á akrinum)
Í smáatriðun hefur Gardner skilgreint lífið á 7 greindum sem býr til háleita sköpunarskiptingu á tuttugustu öldinni, þar sem hver greind er sérhæfð í einni af fjölgreindunum:
Frægir einstaklingar í þessari greiningu eru og sett í hverja greind fyrri sig: (innsk-AS úr bókinni Fjölgreindir í skólastofunni)

Sjálfsþekkingargreind (intrapersonal intelligence) Sigmund Freud (ísl:Hr. Sigurbjörn Einarsson)
Rök- og stærðfræðigreind (logical-mathematical intelligence) Albert Einstein (ísl: Margrét Guðnadóttir prófessor)
Rýmisgreind (spatila intelligence) Pablo Picasso (ísl:Jóhannes Kjarval listmálari)
Tónlistargreind (musical intelligence) Igor Stravinsky (ísl: Sigrún Eðvaldsdóttir)
Málgreind (linguistic intelligence) T.S.Eliot (ísl: Halldór Laxness)
Líkams- og hreyfigreind (bodyly-kinesthetic intelligence) Martha Grahm (ísl: Vala Flosad. og Ásmundur Sveinsson)
Samskiptagreind (interpersonal intelligence) Mohandsas Gandhi, Nelson Mandela (ísl: Jón Sigurðsson)
Umhverfisgreind (naturalist intelligence) Charles Darvin (ísl. Sigurður Þórarinsson)

Gardner bendir á að flestar af þessum greindum hafa raunverulegarn styrk ínní fleirum en einni greind og þeir hafa athyglisverðan veikleika í öðrum (t.d. veikleiki Freuds hefur verið í rúmfræði og tónlistargreindum)
Í fleiri nýlegri vinnu Gardners og félaga hafa spurt um hvernig sköpun getur verið notuð sem framlag til félagslegara hluta.

Enda þótt sköpun geti verið skilgreind af skilmálum notenda fjölgreindakenninga til að famleiða nýjar og jafnvel byltingakenndar hugmyndir Gardners skilgreindar sem hinumegin við vitsmuninagreind (intellectual). Til dæmis bendir Gardner á tvo meiriháttar (major) þætti í hegðun í þessum sköpunarrisa. Fyrst, hneigjasr þeir til að hafa fullan stuðning á þeim tíma á straumhvörfum sköpunarinnar. Í öðru lagi hafa þeir hneigingu til að hafa „Faustian” - viðskipti þar sem þeir gefa upp mikið af þeirri ánægju fólks sem venjulega öðlast sérstaklega jákvæðni á þeirra ferli. Það er ekki áhreinu hvað þessa eigindir eru innanfrá til sköpunnar „per se”, hvernig sem annað hvort þeir hljóta að tengjast með þessum sem hafa verið reknir að nýta sköpunargjöfina á þá leið að ná hæðum – árangri.

Gardner fylgdi Ciskszentmihalyi greindunum á þremur stigum, persónunni, vettvangi og akrinum. John Steinaer bjó til, benti á, nauðsynlegan punkt þar sem mikið af sköpun hefur verið framleidd í samstarfi. Oftast er betri niðurstaðan ef tveir eða fleiri vinna saman en niðurstaða (the sum) eins „hlutar” . Í þessu tilfelli má einnig greina fjóða þáttinn nefnilega samvinnuliðið.
Fjárfetingarkenningin lýsir áframhaldandi sniði/kerfi með almenningi sem kenningu sem áður er lýst og áhersla á samvinnuna sem undirliggjandi þætti í sköpuninni. Í þessu tilfelli byggir hún upp samfellu í kenningunni og virðingu. Það er frábrugðið, kannski, með því að setja inn fleiri áherslur um ákvörunina um að vera skapandi en það gera sumar af öðrum kenningum.

Fjárfestingarkenning sköpunnar:
Endanleg samfella kenningar hugleiða hér Sternbeger og Loubart fjárfestingu sköpunnar, Í samræmi við þessa kenningu, skapandi fólk eru þeir sem að vilja og geta keypt lágt og selt hátt á sviði hugmynda (sjá einnig Rubenson og Runco 1992) Það eru þeir sem nota hugtak frá naumhyggjukenningunni. Að kaupa lágt þýðir að tilgangur hugmynda sem eru óþekktar eða í ónáð en hafa vaxið þannig að mögulegt er að vinna úr þeim. Oft, þegar þessar hugmyndir eru fyrst kynntar, lenda þær í mótstöðu. Skapandinn, einstaklingar halda fast í þessa mótstöðu og um síðir selja þær hátt, haldandi áfram að næstu óvinsælu hugmynd.
Rannsóknir innan fjárfestingarinnviðanna hafa stuðning afrakstrar fyrir þessu líkani. Þessar rannsóknir hafa notað viðfangsefni eins og
a) að skrifa stuttar sögu með óvenjulegum texta t.d. kolkrabbasnákurinn
b) að teikna myndir með óvenjulegu þema, t.d. jörðin teiknuð með óvenjulegri sýkingu
c) að upphugsa skapandi auglýsingu fyrir leiðinlegt efni t.d. skyrtuhnappa
d) að leysa óvenjuleg vísindaleg vandamál td. hvernig er hægt að segja frá því að einhver hafi farið til tunglsins innan mánaðar. Þessar rannsóknir sýna að skapandi afköst verða að vera í hóflegum farvegi og verða að staðhæfa í samvinnu við sérstaka rannsókn. Sem verður lýst síðar.

Í samræmi við fjáfestingarkenninguna þarfnast sköpun sammfellu sex aðgreindra þátta en tengjast eignunum:

vitsmunaleg hæfni, vitsmunaleikni/vitsmunakunnátta
þekking,
hugsunarmáti,
persónuleiki,
hvatning,
umhverfi,

Alla vega ef þrep þessara þátta eru eignir á einstaklingsbundum mismun, oft er ákvörðunin um að nota þættina meiri en nauðsynlegir þættir á einstaklingsbundum mismun. Næst ræði ég útsjónasemi og hlutverk ákvörðunar tekin í hverju þrepi :

Vitsmunaleikni/Vitsmunakunnátta:

Þrír þættir vitsmunaleikni eru í smáatriðum nauðsynlegir:

a) gervigreind til að sjá vandamálin á nýjan hátt og skapa takmörk á vanalegri hugsun
b) rökgreind til að þekkja sem eina hugmynd eru þess virði að elta og þeirra sem eru ekki.
c) hagnýt leikni sem sést af samhenginu:
að vita hvernig á að elta aðrar
hvernig á að selja örðu fólki, gildi hugmyndanna,.

Samfellan í þessari leikni er einnig nauðsynleg. Fágun leikninnar er notuð í fjarveru hinna tveggja þáttanna er niðurstaðan öflug gagnrýninhugsun (en ekki skapandi). Gervileikni er notðu í fjarveru af hinum leiknunum ( a og b) og er niðurstaða í nýjum hugmyndum, þar eru þær ekki viðfangsefni nákvæmrar athugunnar og þarfnast endurbóta hinna leikniþættinna og geta niðurstöðurnar verið samþykktar í samfélagi hugmyndanna, ekki vegna þess að hugmyndin er góð, frekar heldur, vegna þess að hugmyndin hefur verið vel og kröftuglega kynnt.

Að vera skapandi verður viðkomandi að ákveða til að framleiða nýja hugmyndir, skilgreina þessar hugmyndir og selja hugmyndina til annara. Með öðrum orðum persóna getur haft gervigreind. Eða hagnýta kunnáttu (leikni) en má ekki beita þeim að vandanum sem hugsanlega hefur í för með sér sköpun. Til dæmis má einn fylgja eftir hugmyndum annars fólks frekar en að gervigera sín eigin hugmynd.; einn má ákveða að efni einnar hugmyndar (og þess vegna ekki að reyna að telja annað fólk á gildi þessara hugmyndar) Kunnáttan er ekki nóg: Fyrst verður að taka ákvörðunina um að nota kunnáttuna (leiknina)
Við höfum leitað að prufuhlutverki greindarinnar í skapandi hugsun og í afbriði af námi. Félagar mínir og ég kynntum 80 einstaklingum, með nýstárlegri rökhugsun, vandamál sem hver og einn getur best svarað. Sem dæmi þeim getur verið sagt að einhver hlutur er grænn og annar blár, en samt er hluturinn kannski grue, meiningin er kannski græn fram að árinu 2000 en blá þar á eftir eða bleen , meiningin er blá fram að 2000 en græn eftir 2000.
Eða þeim er sagt að fjórar tegundir af fólki lifi á jörðinni Kyron:
· blens eru þeir sem eru fæddir ungir og deyja ungir;
· kwefs eru þeir sem fæðast gamlir og deyja gamlir;
· balts eru þeir sem að fæðast ungir og deyja gamlir
· prosses þeir sem að fæaðsr gamlir og deyja ungir.

Þetta verkefni var til að spá í framtíðarástand frá fortíðarástandinu gaf ófullkomnar upplýsingar. Önnur tegund að námi var: 60 einstaklingum voru gefnar hefðbundnar tegundir vandamála í af aðleiddri rökhugsun, eins og hliðstæðu, og flokka og sagt hvernig á að leysa þær. Vandamálið hafði forsendu sem voru hefðbundnar (ef þú dansar þarftu skó). Þátttakendurnir urðu að leysa vandamálin eins og staðreydnirnar væru sannar. Þetta nám fann út að fylgni með hefðbundu tegund af prófi þarfnast nýstárlegra en ekki „vígirtra” hefðbundinna prófa. Því fleiri nýstárlegir þættir því hærri sem fylgnin var í prófunum okkar, þ.e. fleiri stig, (scores) á samfellu meira en á hefðbundin próf.
Þessir frumþættir einangarast hlutfallslega nýstárlegum hlutum (items) sem hafa tilhneigingu til að samsvara hærri með meiru óvenjulegri prófi með „fljótandi” hæfni, sem er kunnátta (leikni) flækt í að stjórna eigin lífi með nýstárlegum sveigjanleika og á virkan hátt, frekar en að kristallast í hæfni, sem fær á sig mynd og safnar upp þekkingargrunni sem við notum sem aðgang að orðaforða og almennri þekkingu. Félagar mínir og ég höfum einnig fundið að þegar svörunartíminn á afstæðum nýstálegum vandamálum eru liðaðar í sundur og skilgreindar, máttu sumir þættirnir fara betur eins og málfarsleg sköpunarsjónarmiðið. Til dæmis í græn-bláa verkefninu sem ég nefndi fyrr var hugmyndaframförin þáttur, hún þarfnast fólks sem skiptir frá hefðbundinni grænn-blár hugsun til grue-bleen hugsunar og síðan aftur til grænn-blár hugsunar var í smátriðum gott mál oft hæfni til að stjórna nýstálegru hugsun jákvætt.
Ein afstaðan var að skipta milli hefðbundinnar og óhefðundinnar hugsunar:
· þar er ákvörðunin og viljinn eitt
· getan til að hugsa á óhefðbundinn máta
· viljinn til að samþykkja hugsunina með mismunandi skilmálum
· frá því sem er vanalegt
· með því sem einum finnst þægilegt.

Fólk sýnir áreiðanlega persónubundinn mismun í að sleppa því að gera slíkt. Sumir kjósa fyrst og fremst frekar að stjórna eða vera jafnvel eingöngu á vettvangi þar sem afstaðan er kunnuleg þeim sjálfum. Aðrir leita eftir nýjum áskorunum og nýjum hugtakavettvangi innan hverrar vinnu.

Þekking
Varðandi þekkingu: Á annan veginn verður við að vita nóg um akurinn til að ýta honum áfram (halda honum gangandi: innsk AS) . Einn getur ekki fært akurinn (field) hinum megin við leiðina sem farin er ef hann veit ekki hvar leiðin er. Á hinn veginn, þekkingin á akrinum getur verið niðurstaða í að loka og víggirða sjónarhornið, útkoman er að persónan er ekki að færast hinum megin við leiðina sem hún eða hann hefur úr fortíðinni. Þannig að einn verður að ákveða að nota þekkingu sem til er en verður líka að ákveða að þekkingin verður hindrun frekar en hjálp. Allir hafa þekkingargrunn. Hvernig hver einstaklingur ákveður að nota hana er ákvörðun sem hver og einn verður að taka.

Hugsanaháttur.
Hugsanahættir eru teknir framyfir leiðina að nota eina leikni. Í eðlinu, eru ákvarðanir um það hvernig á að nota leikina (skills). Með því að leita til hugsanaháttarins, „löggjafar”-háttar eru smáatriði nauðsynleg fyrir sköpun, það er, viljinn til að hugsa á nýjum leiðum og ákvörðunin um að hugsa á nýjum leiðum. Þennan vilja þarf að aðgreina frá möguleikanum til að hugsa sköpunarlega (creatively): Sumir vilja hugsa meðfram nýjum línum en gera það ekki vel. Það hjálpar einnig, í því að verða meiriháttar (a major) skapandi hugsuður, einn hefur möguleika á því að hugsa hnattrænt en einnig staðbundið, aðgreina skóginn frá trjánum og þess vegna þekkja hvaða spurningnar eru nauðsynlegar og hverja ekki.

Persónuleiki.
Rannsóknir hafa komið fram með mikilvægi af öruggrum persónulegum eiginleikum fyriri skapandi starfsemi. Þessir einginleikar innihalda, en eru ekki takmarkaðar af:

· viljanum til að sigra hindranir
· viljanum til að taka skynsamlegar ákvarðanir
· viljanum til að umbera tvíræðini
· og sjálfsáhrif/ígildi (self-efficasy)

Í smátriðum, kaupa lágt og selja hátt í meiningunni að bjóða fjöldanum birginn, þannig að viðkomandi verður að vilja standa upp úr hefðinni ef hann vill hugsa og aðhafast eitthvað í sköpuninni. Oft sækja skapandi einstaklingar andstæðurm á þann veginn að þeir ákveða það hugsa á þeim leiðum sem skapa mótvægi við hvað aðrir hugsa. Taktu eftir (note) að enginn af þeim eiginleikum í skapandi hugsun er blönduð. Einn einstaklingur getur ákveðið að sigrast á hindrunum, taka skynsamlega ákvörðun og svo framvegis.

Hvatning.
Að beina sjónum að innri hvatningu er einnig lífsnauðsynlegt í sköpun. Rannsókn Amabile (1983) og annara hefur sýnt fram á nauðsyn á slíkri hvatningu í skapandi vinnu og leggja til að einstaklingur geri sjaldan sanffærandi skapandi vinnu á svæðum/í umhverfi nema að þeir elski það sem þeir eru að gera og skerpa (focusera) frekar á mátt/kraft umbunarinnar. Hvatning er ekki eitthvað sem er meðfætt í einstaklingum: einn ákveður að vera hvetjandi á einn eða annan hátt. Oft eru einstaklingar sem þurfa að vinna á sérstökum svæðum/umhverfi sem að á neinn hátt er áhugavekjandi fyrir þá, þeir ættu frekar að finna sér stað/umhverfi sem vekur hjá þeim áhuga. Þá munu þeir finna sér svæði/engi fyrir vinnuna þannig að hún kallar frekar á þá en að grafa þá.

Umhverfi.
Að loknum, einstaklingur þarfnast umhverfis þar sem stuðst er við og umbunað er fyrir skapandi vinnu. Einstakingur getur haft allar af innri auðlindunum til þess að hugsa skapandi, en ekki án stuðnings einhvers umhverfis, (eins og vettvangs til að stinga upp á hugmyndum), sköpunin sem einstaklingurinn hefur innara með sér myndi aldrei birtast.
Hefðbundið umhverfi nýtur ekki fulls stuðings til að notast vð sköpun. Hindrunin er gefin í umhverfinu gæti verið minniháttar (eins og þegar einstaklingur fær neikvæða endurgjöf á skapandi hugsun) eða meiriháttar (eins og þegar vellíðan eða jafnvel lífið er þráður ef einn hugsar í hætti sem skilgreinir samkomulagið?) Einstaklingurinn verður þess vegna að ákveða svörunina til baka úr umhverfinu sem er allstaðar, hvort hún er hæf eða vanhæf. Sumir einstaklingar láta óhagstæðan kraft í umhverfinu loka á skapandi hugsun; aðrir gera það ekki.

Samfella/samrennsli (confluence).
Varðandi samfellu í þessum sex frumþáttum: Sköpunin er ágiskun til að flækja fleira einfalda heild á persónulegu plani við hvern þátt.
Fyrsta lagi: gæti verið þröskuldur fyrir einhverja þætti (t.d. þekkingu) sem gerir sköpunina ekki mögulega, á tillits til stigs í örðum þáttum.
Í öðru lagi; hlutfallsuppbót? Getur gerst sem styrkur á einn lið (t.d. hvatningu) sem vinnur á móti veikleikanum á örðum þætti (t.d. umhverfinu)
Í þriðja lagi: Víxlverkun getur einni gerst milli þáttanna, eins og greind og hvatning, sem eru há þrep í báðum frumþáttunum, þar gæti fjölbreytileiki breytt sköpuninni.

Skapandi hugmyndir eru bæði nýstárlegar og gagnlegar. En þeim er oft hafnað þegar skapandi frumkvöðull stendur upp til að verja hagsmuni sína og skilgreina fjöldann (almenning). Fjöldinn hafnar ekki af illgirni né þrjósku sköpuninni. Frekar gerir hann sér ekki ljóst, eða vill ekki gera sér ljóst að þegar hugmynd er kynnt er það gild og þróðuð leið af hugsunum. Oft finnur eða skilur samfélagið andstöðuna sem óbreytt ástand, særandi eða andstyggilegt og ástæðan er nóg til að útiloka innleiddar nýjar hugmyndir.

Upphafsgagnrýni á meiriháttar vinnu í bókmenntum og listum eru oft neikvæðar. Toni Morrisson fékk fyrir Tar Baby neikvæða gagnrýni þegar hún var fyrst útgefin einnig Silvia Plath fyrir The Bell Jar . Fyrsta sýningin í safninu í Munich á vinnu norska málarans Edvard Munch opnaði og lokaði sama dag vegna sterkrar neilvæðrar endurgjafar frá gagnrýnendum. Sumir af stærstu vísindalegu pappírum (skýrslum?) hefur verið hafnað ekki einum í einu heldur nokkrum blöðum (útgáfum) áður en þeir voru útgefnir, Til dæmis, John Garcia, framúrskarandi líffræðingur/sálfræðingur (?) (biopsyhologist) var þegar í stað fordæmdur þegar hann lagði til einfalda prófun á námi.

Frá rannsóknarsjónarmiði, þá (1966), varð skapandi einstaklingur að kaupa lágt og kynna hugmyndirnar og hrinda í framkvæmd þannig að þær væru einhvers virði og siðan að gera tilraun til að sannfæra aðra einstaklinga um gildi hugmyndarinnar. Eftir að hafa sannfært aðra um að hugmyndin væri einhvers virði, fær hún vaxandi gildi í fjáfestingunni, skapandi einstaklingurinn selur hátt með því að skilja hugmyndina eftir hjá örðum og heldur áfram á finna aðrar gildar hugmyndir. Einstaklingar vilja auðvitað að aðrir elski hugmyndirnar þeirra, en þegar umheimurinn fagnar hugmyndinni er oft bent á að nú þegar er gildið á markaðinum og það þeir sem að geta ekki stjórnað sköpuninni.
Sköpunin er jafnmikið ákvörðun og viðhorf til lífsins eins og það er spurningin um hæfni. Sköpunin er oft augljós hjá ungum börnum, en það má vera erfiðara að finna í eldri börnum og fullorðnum vegna þess að sköpum þeirra hefur hugsanlega verið bæld niður af samfélaginu og að auki verið hvatt til vitsmunalegrar undirgefni.(sjá kafla 6)
En til að okkar viðfangsefnis aftur; ég hef rætt vitsmuna kenningu út frá sköpuninni, á þann hátt að ákvörðuin er að kaupa lágt og selja hátt, En, staðreyndin er, það eru mismunandi tegundir af ákvörðunum sem hægt er að taka til að vera skapandi. Þessar tegundir af ákvörðunum eru ræddar í næstu sex undirköflum.

Svo mörg voru þau orð og ég vona að þið hafið komist klakklaust í gegnum textann í svona þriðju, fjórðu umferð!!!! En þá er að spreyta sig á vangaveltunum, spá í allar eða velja eina og spjalla um. Kannski eru til fleiri fletir á umræðunni. Gaman væri að fá þau sjónarhorn.

Vangaveltur um kaflann:
1. Pælingin um fjárfestingarkenninguna (investment theory) sem varðar ákvörðina um það að vera skapandi ( to be creative) veltir upp muninum á að ákveða að vera skapandi, finnast maður vera skapandi eða hafa engan áhuga á sköpuninni eða trúa á hana. Hvernig getum við komið nemendum okkar/ einkum unglingum í það hafa trú á sér og þora að vera skapandi á eigin forsendum.
2. Ef skapandi fólk ákveður að „kaupa” lágt og selja „hátt” í heimi hugmyndanna, geta menn þá ekki orðið gjaldþrota? Þ.e. misst tiltrúna og kraftinn á sjálfan sig og hætt að skapa?
3. Þegar talað er um sköpunina bæði í minniháttar (minor) skynjun og meiriháttar (a major) skynjun, er munurinn þá á milli þessara tveggja annað hvort framlag sköpunarinnar með virðingu fyrir henni sjálfri eða með virðingu út á akrinum. Hvor þátturinn skorar hærra þegar kemur að því að „selja” /kynna hugmyndina/sköpunina?
4. Þættirnir 6 sem sköpunin er skilgreind út frá eru: Vitsmunaleikni/Vitsmunakunnátta, Þekking, Hugsanaháttur, Persónuleiki, Hvatning, og Umhverfi. Hvernig finnst ykkur þetta samræmast við fjölgreindarkenningar Gardner, eiga þær eitthvað sameiginlegt? Hvernig kemur sköpunin inn á greindirnar hans?
5. Hvaða þáttur ætli sé algengastur í ferli sköpunnar?
6. Hvaða þáttur gæti verið mikilvægastur þegar sköpunarferlið er í gangi? Afhverju?
7. Getur verið að fleiri þættir spili inní sköpunina? Og þá hvaða?
8. Er sköpunarferlið alltaf eins? Breytist það með aldrinum? Þróast það með þjálfuninni í að skapa?
9. Hvernig getum við nýtt þá þekkingu sem við höfum í dag á sköpunarferlinu inni í skólunum?
10.Ef að við sjálf föllum undir þessa fullyrðingu: „en það má vera erfiðara að finna í sköpunina í fullorðnum vegna þess að sköpum þeirra hefur hugsanlega verið bæld niður af samfélaginu og að auki verið hvatt til vitsmunalegrar undirgefni” Gertum við sem kennarar verið leiðbeinandi og hvetjandi fyrir nemendur okkar á sviði sköpunarinnar?

Svo mörg voru þau orð að sinni.
Góðar stundir.